Học làm phim tài liệu "Giáo xứ Quê tôi" bài 02: Phải bắt đầu từ đâu ?

16h:27 (GMT+7) - Thứ sáu, 22/05/2020

Có thể nói, khởi sự làm phim tài liệu “Giáo xứ quê tôi” cũng giống như khi bạn bắt đầu viết một bài văn, nghĩa là cũng phải bắt đầu từ một CHỦ ĐỀ, với MỘT Ý TƯỞNG CHỦ ĐẠO. Tuy nhiên, Ý TƯỞNG trong bài văn thì được diễn tả bằng từ ngữ, câu cú…, còn Ý TƯỞNG trong phim thì phải diễn tả bằng hình ảnh (góc quay, ánh sáng…), âm thanh (lời bình, lời thoại và tiếng động).

Để xác định CHỦ ĐỂ và Ý TƯỞNG CHỦ ĐẠO, bạn cần đặt ra câu hỏi: Tôi muốn nói về cụ thể AI, CÁI GÌ, hoặc SỰ KIỆN nào liên quan đến “Giáo xứ quê tôi” ? NGƯỜI ẤY, VẤN ĐỀ ẤY, SỰ KIỆN ẤY đã tác động THẾ NÀO trên đời sống đức tin, trên các bạn trẻ, trên sự hình thành và phát triển của “Giáo xứ quê tôi” ?

Theo gợi ý của Bản thể lệ cuộc thi, chúng ta có hai chủ đề khái quát:

Tri ân quá khứ, Củng cố Đức Tin theo chương trình mục vụ của giáo phận;
“Đồng hành với người trẻ hướng tới sự trưởng thành toàn diện” theo định hướng mục vụ của Hội Đồng Giám mục Việt Nam.

Như thế, chúng ta cần cụ thể hóa một trong hai chủ đề này thông qua chân dung nhân vật hoặc sự kiện hay vấn đề cụ thể ở “Giáo xứ quê tôi”.

a. Phim về một nhân vật đã tác động mạnh trên đời sống đức tin giáo xứ quê tôi

Theo hướng này, bạn có thể tìm chân dung một nhân vật nào đó đã ảnh hưởng sâu xa trên đời sống đức tin mọi thành phần dân Chúa trong xứ, đặc biệt các bạn trẻ. Vd: một vị thánh tử đạo, hay cha xứ tiên khởi, hay một gương chứng nhân đời thường…vv. Chú ý tiểu sử, những câu chuyện, hành động của nhân vật. Các bạn có thể đặt ra các câu hỏi như:

Đâu là nét độc đáo, các nhân đức, các hành động làm nổi bật chân dung của Ngài ?
Ngài có ảnh hưởng gì, tác động gì đến đời sống đức tin của “Giáo xứ quê tôi” ?
Thông điệp mà phim muốn truyền tải cho người xem là gì ?

b. Phim về một sự kiện đã tác động mạnh trên đời sống đức tin giáo xứ quê tôi

Khác với thể loại trước, thể loại này tập trung vào miêu tả sự kiện. Bạn có thể liên tưởng đến một sự kiện quan trọng đối với “Giáo xứ quê tôi”. Vd: sự kiện năm thánh kỷ niệm 100 năm thành lập giáo xứ; sự kiện cung hiến nhà thờ giáo xứ; hay đơn giản là một sự kiện mừng lễ bổn mạng; ngày truyền thống dâng hoa cộng đồng…vv.

Điều quan trọng là, thông qua những hình ảnh phim, chúng ta làm sáng tỏ sự kiện, phân tích số liệu, rút ra ý nghĩa và tầm ảnh hưởng của sự kiện đối với đời sống đức tin của “Giáo xứ quê tôi”.

Phim tài liệu không chỉ là để miêu tả lại những gì đã xảy ra (ví dụ như năm thành lập giáo xứ, hay những con số thống kê…vv). Nhưng nó miêu tả một điều “thú vị” đã xảy ra. Một bộ phim tài liệu thực sự hay sẽ hấp dẫn, gây bất ngờ, chất vấn hoặc “thách thức” người xem.

c. Phim về một vấn đề mình đang thao thức trong lãnh vực sống đức tin nơi các bạn trẻ, trong gia đình, giáo xứ, và trong xã hội hiện đại hôm nay

Khác với hai thể loại trên, thể loại này nhằm trình bày những suy nghĩ, thao thức, trăn trở về một vấn đề nào đó liên quan tới đời sống đức tin trong giáo xứ.

Vd: Làm sao củng cố đức tin cho người trẻ trong thời đại 4.0 này ? Làm sao để thiếu nhi hăng say học Giáo lý, tham gia phong trào Thiếu Nhi Thánh Thể ? Tri ân quá khứ như thế nào cho phải đạo ? Làm thế nào để “đồng hành với người trẻ hướng tới sự trưởng thành toàn diện” khi nhiều người trẻ rời bỏ “Giáo xứ quê tôi” đi kiếm kế sinh nhai...vv.

d. Thể loại phim tài liệu tổng hợp: nhân vật, sự kiện, vấn đề

Cuộc sống vốn là một tổng thể hài hòa giữa các tương quan con người, sự kiện và vấn đề. Với chúng ta là tín hữu, tương quan Thiên Chúa và con người, con người với nhau được đan quyện hài hòa và chặt chẽ, làm nên Dấu chỉ Nước Thiên Chúa nơi trần gian. Vì thế, phim tài liệu “Giáo xứ quê tôi” cũng có thể trình bày cách tổng hợp về nhân vật, sự kiện hay vấn đề nào đó, miễn là nó xoay quanh một chủ đề xuyên suốt, có ý tưởng chủ đạo và được diễn tả trong ánh sáng đức tin.

Vd: Giới thiệu chung về lịch sử hình thành và phát triển của “Giáo xứ quê tôi”. Phim giới thiệu đan xen các sự kiện của giáo xứ như nguồn gốc thành lập, việc khánh thành nhà thờ mới, lễ cung hiến, ngày bổn mạng giáo xứ, mừng tân linh mục, gương chứng nhân …vv. Tất cả nhằm nhấn mạnh (làm nổi bật, tạo ĐỈNH CHÍNH) cho phim tùy theo dụng ý người viết kịch bản, đạo diễn. Như vậy phim sẽ có tác động mạnh và để lại “dư vị” (có thể là bài học đức tin, có thể điều gì đó khiến người xem phải ngẫm ngợi, tán dương).

Tạm kết: Để khởi sự làm phim tài liệu “Giáo xứ quê tôi” bạn cần bắt đầu từ việc chọn CHỦ ĐỀ và Ý TƯỞNG CHỦ ĐẠO. Vì thế, các bạn cần tìm hiểu kỹ về lịch sử “Giáo xứ quê tôi”, XEM, XÉT đời sống đức tin giáo xứ, các sự kiện giáo xứ… cách kỹ càng, thấu đáo. Bạn có thể tìm tài liệu hoặc phỏng vấn các cha có liên quan, các vị cao niên…bởi đây là công việc đòi hỏi sự cộng tác của nhiều người.

Phim tài liệu là một khoa học nghệ thuật. Tuy nhiên, bạn không nhất thiết phải là đạo diễn chuyên nghiệp mới làm được phim tài liệu “Giáo xứ quê tôi”. Thời đại 4.0, mỗi người, với một chiếc điện thoại thông minh, có thể trở thành “một nhà báo” qua trang facebook của mình với những hình ảnh, bài viết, thậm chí có thể thành người làm phim tài liệu qua những đoạn clip trung thực, ý nghĩa (dù không chuyên nghiệp). Điều đó không đơn giản nhưng không phải là không thể.

Cách duy nhất để có kinh nghiệm là thực hành ngay bây giờ, bắt đầu bằng CẦU NGUYỆN xin Chúa Thánh Thần soi sáng dẫn lối, bằng một ý tưởng hay một ước mơ nào đó cho “Giáo xứ quê tôi”.