
HỌC LÀM PHIM TÀI LIỆU
BÀI O3
CÁC BƯỚC LÀM PHIM TÀI LIỆU “GIÁO XỨ QUÊ TÔI”
Thông thường, phim tài liệu được thực hiện qua 2 công đoạn chính: Tiền Kỳ và Hậu Kỳ.
- Tiền kỳ gồm: viết kịch bản, tổ chức làm phim, và ghi hình.
- Hậu kỳ gồm: duyệt xét lại tác phẩm, và trình chiếu.
Với phim Giáo xứ quê tôi, một khi có chủ đề và ý tưởng chủ đạo, các bạn tiếp tục với các bước:
- Viết kịch bản
- Tổ chức quay phim
- Sơ dựng phim
- Viết lời bình
- Chọn nhạc, hòa âm, bắn chữ
- Duyệt lại lần chót và nộp tác phẩm dự thi
Trong sáu bước này, chúng tôi xin dừng lại tìm hiểu bước viết kịch bản. Các bước còn lại, xin để tùy theo các cá nhân hay nhóm tự tổ chức, sắp xếp và thể hiện ý tưởng sáng tạo của mình.
1. Viết kịch bản:
Đây là việc hết sức quan trọng, vì bộ phim nào cũng đều bắt đầu từ kịch bản. Để làm phim tài liệu “Giáo xứ Quê tôi”, bạn cần bám sát chủ đề và ý tưởng chủ đạo (xem bài 01 và 02) để viết một kịch bản hay. Kịch bản phải hay (kết cấu chặt chẽ, nhất quán, và đầy đủ) thì mới có phim hay. Kịch bản có thể chia thành ba bước sau:
a/ Đề cương sơ lược
Đề cương sơ lược giống như một bản “đăng kí đề tài”: chỉ cần đưa ra ý tưởng, đề tài và cách thức làm phim.
b/ Đề cương chi tiết
Đề cương chi tiết (dài khoảng 3-4 trang A4) là bước cụ thể hóa đề cương sơ lược. Đây là bước triển khai câu chuyện, cốt truyện với các nhân vật chính, sự kiện hay những vấn đề có liên quan đến “giáo xứ quê tôi”.
Bước này cũng xác định địa điểm ghi hình, cách thực hiện cũng như nội dung chính của từng đoạn. Cùng với đó là phong cách, thể loại và tư tưởng chủ đề của bộ phim.
c/ Kịch bản hoàn chỉnh
Đối với phim tài liệu “Giáo xứ quê tôi”, người viết kịch bản không nhất thiết phải là các đạo diễn chuyên nghiệp. Nhưng, trước khi viết, các bạn cần tìm hiểu kỹ lịch sử hình thành giáo xứ quê mình.
Kịch bản phim tài liệu “giáo xứ quê tôi” cũng phải là một văn bản hoàn chỉnh (khoảng từ 05 đến 10 trang A4).
Qua kịch bản hoàn chỉnh, người đọc hình dung được những gì sẽ diễn ra trong phim, bao gồm cả hình ảnh và lời bình dự kiến, các thủ pháp kĩ thuật và nghệ thuật; việc sử dụng tư liệu và tài liệu; các cuộc phỏng vấn và phát biểu…v.v. Tất cả những điều này đều nhằm làm sáng tỏ ý tưởng chủ đạo của bộ phim.
Tuy nhiên, kịch bản mới chỉ là dự kiến. Khi thực hiện, kịch bản có thể phải thay đổi vì nhiều lí do khách quan và chủ quan. Chẳng hạn, trong kịch bản có đoạn yêu cầu quay cảnh giáo dân đi lễ Phục Sinh vào buổi sáng bình minh. Nhưng chẳng may, người quay phim lại gặp cảnh trời mưa. Do vậy, có thể thay cảnh quay khác nhưng vẫn thể hiện được ý kịch bản.
Một điều cần lưu ý, ngay cả khi kịch bản đã viết xong thì cũng phải qua một công đoạn gọi là làm kịch bản phân cảnh: cụ thể hóa đến từng cỡ cảnh, khuôn hình, động tác máy quay, thời lượng…v.v.
Cuối cùng, xin tạm giới thiệu với các bạn tham khảo kịch bản tốt nghiệp phim tài liệu của 2 sinh viên lớp quay phim, và một phim tài liệu của một nhóm sinh viên giới thiệu Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn. Tuy không phải là các bài mẫu, nhưng có lẽ chúng phù hợp với các bạn trẻ tham gia cuộc thi này.
Xin Chúa chúc lành cho các bạn !
Ban Truyền Thông
Mời xem lại các bài trước và tất cả cuộc thi phim tài liệu tại đây
https://phatdiem.org/cuoc-thi-phim-tai-lieu-giao-xu-que-toi.html
Nguồn tham khảo:
http://daotao.vtv.vn/cac-buoc-sang-tac-phim-tai-lieu-viet-kich-ban-bai-6/
https://phimtailieutruyenhinh.wordpress.com/2015/08/26/kich-ban-phim-tai-lieu/